ALTI AYAKKABILI UYGULAMA TEKNİĞİ

  

 Altı ayakkabılı uygulama tekniğini Edward De Bono altı şapkalı düşünme tekniğinin uygulamada işe yaramadığını gördüğü için oluşturmuştur. Yani altı ayakkabılı uygulama tekniği uygulamada işe yarar. Altı şapkalı düşünme tekniği ise düşünmede işe yarar. Altı uygulama ayakkabısında öğrenciye karşılaştığı farklı durumlarda nasıl hareket edeceği konusunda bilgi verilir. Öğrencinin çevreye uyum sağlaması için çalışılır. Altı ayakkabılı uygulama tekniğinde her ayakkabının rengi ve şekli farklıdır. Bu farklı renk ve şekiller farklı anlamlar taşımaktadır. Bu teknik önyargısız olma konusunda bireye yardımcı olur. Bu tekniğe ayakkabılar uygulamayı çağrıştırdığı için bu isim verilmiştir. İçinde bulunulan duruma göre değişik uygulama teknikleri gerekebilir. Altı ayakkabılı uygulama tekniği de bunun için oluşturulmuştur. Altı ayakkabılı uygulama tekniği ''altı çift uygulama ayakkabısı, altı ayakkabılı uygulama kalıbı ve altı uygulama tarzı ''olarak da karşımıza çıkmaktadır.
Şimdi kısaca bu alt çift ayakkabıyı tanıyalım ve özelliklerini anlayalım.

1. Lacivert Resmi Ayakkabı:

  

Lacivert renk rutinleri, talimleri ve resmiyeti çağrıştırır. Lacivert uygulama tarzı rutin davranışlar içindir. İlk olarak en uygun rutini seç ikinci olarak bu rutine geç ve son olarak da bu rutini elden geldiğince en iyi şekilde uygulamaya çalış.
   Rutinler hayatımızda  bir işin nasıl yapılacağını belirten kalıplaşmış yol göstericilerdir. Rutinler belirli bir olayın veya durumun her seferinde yeniden düşünülmesini ortadan kaldırır. Bireyin hayatını kolaylaştırır. Rutinler sayesinde bireyin hata yapma riski azalır.

       

   Rutin sistematik bir şekilde uygulanmalıdır. Mecburi durumlarda esnek davranılabilir fakat en kısa zamanda rutine geri dönülmesi gerekir. Yani esneklik kısa süreli olmalıdır. Rutinler değiştirilebilir veya geliştirilebilir. Bir rutin kullanılırken hiçbir zaman geliştirilmemelidir.

   Rutinler özgürleştirici ve zaman kazandırıcıdır. Çünkü belirli bir konu hakkında her seferinde yeniden düşünme olayını ortadan kaldırır buda bireyi özgürleştirir ve zaman kaybetmesini önler.
   Lacivert ayakkabı uygulama tarzına geçtiğimiz anda rutinleri olabildiği en mükemmel şekilde kullanmalıyız.
Uygulama 1:

   Öğretmenin ders öncesinde, ders sırasında ve ders sonrasında uyması gereken rutinler vardır. Örneğin ders sırasında öğretmen anlatacağı konuya temelinden değil de konunun ortasından başlaması bu rutini bozar ve öğrencilerin konuyu anlamalarına engel olur. öğretmen anlatması gereken konunun temelinden başlamalı ve o temelin üzerine derse devam etmelidir. Öğretmenin bu rutini bozması öğrencilerde konunun anlaşılmamasına, başarının düşmesine  ve hatta okul idarecilerine veya ailelere şikayete yol açabilir ve öğretmen zor duruma düşebilir.

Uygulama 2:

     Bir öğretmenin okula gelirken uygulaması gereken rutinler vardır. Sakal tıraşı, kılık kıyafeti, saçı düzgün olmalıdır. Sakal tıraşı olmadan gelen bir öğretmen okul idarecileri ile sorunlar yaşayabilir ve öğretmen zor durumda kalabilir.

Uygulama 3:

   Tarımla uğraşan bir çiftçinin ekim döneminde toprağa tohumları ekmesi, zamanı gelince gübreleme ve ilaçlama yapması, hasat zamanında mahsulünü kaldırması. Eğer bu rutinleri gerçekleştirmezse çiftçi zarara uğrar ve sıkıntıya düşer.

2.  Gri Spor Ayakkabısı: 

  

   Gri renk beynin boz maddesini çağrıştırır. Aynı zaman da gri renk sis ve dumanı akla getirir. Spor ayakkabılar rahattır ve sessizdir.

   Bu uygulama  tekniğinde amaç araştırma ve bilgi toplamadır. Nasıl araştıra yapılır ve bilgi nasıl elde edilir konusunda düşünmeye yöneliktir. Bu en önemli hedeftir.  Abartıya yer vermez ve sessizdir. Bilgi sis ve dumanı dağıtmak için kullanılır.

   Bilgiyi elde etmek için yeni rutinler oluşturulabilir veya daha önce oluşmuş rutinler takip edilebilir.  Bilgi toplamak için yola çıkarken iki tane varsayımla yola çıkılmalıdır. Böylece bir varsayım tarafından kötü yola saptırılma tehlikesi engellenmiş olur.

Uygulama 1 :

   Coğrafya öğretmeni öğrencilerden Türkiye'de meydana gelen büyük depremler hakkında bilgi ve bu büyük depremlerin  Türkiye haritası üzerine yerleştirilmesini istemiştir.  Burada öğretmen gri spor ayakkabı uygulama tekniğine başvurmuştur.
Uygulama 2:

   Arkadaşlarıyla okul içinde ve dışında iyi ilişkiler kuramayan bir öğrencinin bu durumunun nedenlerinin araştırılması.

Uygulama 3:

   Hayvancılık sektörüne girecek olan bir kişinin bu alanla ilgili araştırmalar  yapması, toplam maliyeti hesaplaması, nelere dikkat etmesi gerektiğine dair bilgiler toplaması.

3. Kahverengi Yürüyüş Ayakkabısı:

  

   Kahverengi uygulama biçimi yere sağlam basmakla ilgilidir. Pragmatizme ve pratikliğe önem verilir. Amaç yapılabileni yapmaktır.

   Duruma göre anlık ayarlamalar yapılabilir ve esneklik vardır. İşe başlamadan önce hedefler ve öncelikler net olarak belirlenir. Davranışları o anda gelişen kişisel inisiyatifler belirler. Duyarlı olunmalı ve duruma karşılık verilmelidir ve kontrol her zaman elde tutulmalıdır yani aktif olunmalıdır. Basitlik önemlidir. Şaşırtıcı olunması gerekmiyorsa beklenen şekilde davranılmalıdır. Etkililik önemlidir. Rutin davranışlar yoktur.

Uygulama 1:

   Türkiye yeryüzü şekillerini anlatan bir coğrafya öğretmeninin anlattığı yeryüzü şekillerine ait görseller paylaşması, bu yeryüzü şekilleriyle ilgili akılda kalıcı benzetmeler yapması dersin daha etkili olmasını sağlamaktadır.

Uygulama 2:

   Tarım ürünleri konusunu anlatan bir öğretmenin, örnek olarak bazı tarım ürünlerini sınıfa getirip öğrencilere göstermesi ve öğrencilerin bu tarım ürünlerini daha sonraki zamanlarda kolayca tanımasını sağlaması.

Uygulama 3:

   Bir çiftçinin en fazla verim veren ürün çeşidini ekmesi çiftçiyi ekonomik olarak zenginleştirir ve kar yapmasını sağlar.

 

 

4. Turuncu Lastik Çizme:

 

   Turuncu tehlikeyi, yangını, patlamaları temsil eder. Lastik çizmeler ise itfaiyeciler ve ilk yardım uzmanları tarafından giyilir.

   Bu uygulama tarzı acil durumlar, krizler ve tehlikeli durumlarla ilgilidir. Durumlar dengesiz, önceden tahmin edilemez ve kötüleşmeye meyilli ise acil uygulama yapılması gerekir.

   Hemen uygulamaya geçilmesi gerekir fakat bazı durumlarda beklemenin stratejik bir önemi olabilir. Uygulamada tek hedef tehlikeyi azaltmaktır. Bunun için tehlikenin kaynağına inilmeli ve insanların tehlikeli bölgeden uzaklaştırılması gerekebilir. Bu uygulama için stratejik bir plan olmalıdır. Yedek bir uygulama planı oluşturulmalıdır. Birinci ana uygulama planı işe yaramadığı taktirde yedek uygulama planına geçilebilir. Esneklik vardır. Uygulamaya geçmek için cesaretli olmak gereklidir

Uygulama 1:

   Okula gelirken bir çok öğrencisinin elinde sigara gören öğretmenin okulda sigaranın zararlarını anlatan konferanslar düzenlemesi ve sigaranın zararıyla ilgili görseller sunması.
Uygulama 2:

   Okul çıkışında 2 öğrencisinin kavga edeceği haberi alan öğretmenin öğrencilerden birini bir bahaneyle okulda tutması veya öğrencilerden biriyle okuldan çıkması.

Uygulama 3:

   Çiftçilikle uğraşan bir kişinin ürünlerini böcek ve hastalıklardan korumak için ilaçlama yapması, böylelikle tehlike en aza indirilmiş olur ve ürün kaybının fazla olması engellenir.

5.Pembe Terlik

   

   Pembe nazik ve kadınsı bir renktir. Terlikler rahatlığı , ev ve aile ile ilgili şeyleri temsil eder. Bu uygulama tarzı insana ilgi göstermek, sempati, şefkat ve yardımla ilgilidir. Duygular uygulamaya geçirilmelidir. İnsanların insanca bir ilgiliye layık oldukları fikri çok önemlidir. Herkes ilgiye layıktır. Az veya çok ilgi diye bir şey yoktur. Dinlemek, bu uygulama tarzının önemli bir kısmını oluşturur. İnsanlara Karşı anlayışlı olmak çok önemlidir.

   Pembe uygulama tarzı 2 türlüdür
A. Başka uygulamalara insani ilgi ve şefkat katan pembe terlik tarzı; Halkına zulmeden bir krala içinde bulundukları durumunun insani yanları hatırlatılabilir. Halkın içinde bulunduğu  sefalet, hastalık gibi unsurlar hatırlatılabilir.
B.Temel uygulama biçimi olarak pembe terlik tarzı; işinde mutsuz çalışana uygulanan ilgi, kazaya uğramış insanlara karşı bu tarz uygulanır

Uygulama 1:

   Okulda  sessizce bir köşeye çekilmiş öğrenciye, öğretmenin ilgiyle yaklaşıp onun derdini dinlemesi.

Uygulama 2:

   Öğretmenin maddi zorluk içerisindeki öğrencilerine gizli bir şekilde yardım toplayıp ulaştırması.       

Uygulama 3:

   Afrika kıtasındaki açlık ve sefalet içinde yaşayan insanlara karşı duyulan üzüntü ve bu olumsuz duruma son vermek içi çalışmalar yapmak.

 

 

6.Mor Binici Çizmesi:

  

Mor otoritenin geleneksel rengidir. Binici çizmeleri ise özel bir fonksiyonu çağrıştırırlar. Bu uygulama tarzı otorite ve resmi bir rolün oynanmasıyla ilgilidir. Bu tarzı kullanan birisi normal bir kişi gibi hareket etmez uyguladığı resmi role göre davranır. İnisiyatifler kullanılabilir. Resmi ve gayri resmi roller arasında gidip gelme olmamalıdır. Mor uygulama arzı pembe terlikli unsurlarla değiştirilebilir, ancak ne olursa olsun görevler yerine getirilmelidir.

Uygulama 1:

   Ders aralarında öğrencileriyle daha yakın sohbet eden öğretmenin ders başladığında öğretmen rolünü üstlenip otoriteyi sağlaması.

Uygulama 2:

   Kardeşinin müdür olduğu okulda görev yapan öğretmenin okulda kardeş rolünü bir kenara bırakıp iş hayatına karıştırmaması.

 

Uygulama 3:

   Karadeniz şivesiyle yetişen bir öğretmenin farklı bölgelerde göreve başladığında şivesini ve yetiştiği bölgenin özelliklerini bir kenara bırakıp, o bölgede yaşayan insanların anlayacağı şekilde konuşup davranması.

       

 

 

Altı Ayakkabı Uygulama Tekniğinin Yararları

1. Öğrencinin ilgi ve güdülenme düzeyini arttırır.

2. Öğrencinin belirli bir davranış kalıbına takılıp kalmasını engeller.

3. Bir olay karşısında farklı davranış biçimlerini öğretir.

4. Düşünmeyi ve yaratıcılığı geliştirir.

 Altı Ayakkabı Uygulama Tekniğinin Sınırlılıkları

1. Zaman alıcıdır.
2. Hedeften sapılabilir, konu dağılabilir.

3. Kalabalık sınıflarda kullanımı zordur.

 

Kaynakça:

·        BONO, E.D., 1998, Altı Ayakkabılı Uygulama Tekniği, İstanbul.

·        www.blogcu.com( son erişim 23.08.2014)

http://www.slideshare.net/emrahyildirimO7/alt-ayakkabl-uygulama-teknii